Çocuklarda Sıkça Görülen Bir Sorun: Karşıt olma Karşı Gelme Bozukluğu
İlköğretim çağında çocuklar hayatlarında gerçekleşen birçok yeniliğe uyum sağlamak zorunda kalıyorlar. Bu uyum sürecinde birçok sorunla karşılaşılıyor. Bu aile yaşantısı, yetiştirilme tarzı gibi etmenlere bağlı olarak çeşitli davranış sorunları olarak ortaya çıkabiliyor. İlköğretim çağındaki davranış bozukluklarına, eğer uygun şekilde müdahale edilirse ileride daha büyük sorunlar yaşanmasının önüne geçilebilir. Bu yazımızda karşıt olma karşı gelme bozukluğu ‘nu ele alacağız.
Karşıt Olma Karşı Gelme Bozukluğu
Karşıt olma karşı gelme olarak bilinen bu davranış bozukluğu, ilköğretim çağında çocuklarda ve ergenlerde görülebilecek davranış problemlerinden bir tanesidir. Bu davranış bozukluğunu, çocuğun yaşına göre normal görülemeyecek seviyede itaatsiz olma durumu, tartışmacı tavrı ve aileye karşı koyması gibi davranışlarda kendini gösterir. Ülkemizde genel olarak birçok çocuk ve ergen bu tip davranışları sergiliyor. Bu davranışlar belirli bir düzeye kadar normal sayılabilir. Fakat karşıt olma karşıt gelme bozukluğu tanısı konulan çocuklarda bu tip davranışlar daha uzun sürer ve normalden daha ileri düzeylere ulaşıp çocuğun yaşantısını ve çevresiyle ilişkisini etkileyici boyutlarda olur.
Karşıt Olma Karşı Gelme Bozukluğu Sizin Çocuğunuzda Olabilir mi?
Karşıt olma karşı gelme bozukluğu biraz daha açacak olursak. Bu tanıya sahip çocuklar bir otoritenin koyduğu kurallara uymayı reddeder, ve sürekli inatçı bir tavır içerisinde olurlar. Bu itaatsizliğin yanında sürekli öfkeli bir tavır içerisinde bulunurlar. Çabuk sinirlenip kolay ağlarlar. Patlamaya hazır bomba gibi tartışma çıkarmaya hazırdırlar. Tartışma sırasında öfke kontrolü sorunları yaşayabilirler. Ailelerine karşı sabırsız ve hoşgörüsüz davranışlarda bulunurlar. Kendilerindeki problemin farkına varmayıp sürekli otorite figürlerini ( evde anne-baba, okulda öğretmen, müdür gibi) suçlama eğilimindedirler.
Amerikan Psikiyatri Derneği Tanı Kitabı (DSM IV)’ na göre karşı gelme bozukluğu, en az altı ay süren, bu sırada aşağıdakilerden dördünün (ya da daha fazlasının) bulunduğu bir olumsuzluk ve karşı gelme davranışı örüntüsü seklinde tanımlanır:
- Sık sık hiddetlenir(huysuzlaşır)
- Sık sık büyükleriyle tartışmaya girer
- Büyüklerinin isteklerine ya da kurallarına uymaya çoğu zaman etkin bir biçimde karşı gelir ya da bunları reddeder
- Çoğu zaman isteyerek başkalarını kızdıran şeyler yapar
- Kendi yaramazlıkları için Çoğu zaman başkalarını suçlar
- Çoğu zaman alıngandır çabuk darılır ya da başkalarınca kolay kızdırılır
- Çoğu zaman içerlemiş, kızgın ve güceniktir
- Çoğu zaman kincidir ve intikam almak ister
Bu tür davranış bozuklukları ve psikolojik sorunları mutlaka bir uzman tarafından tanılama yapmalıdır. Anne baba olarak çocuğunuzun bu tanıya sahip olabileceğini düşünüyorsanız, mutlaka bir Pedagog, Psikolog veya Çocuk Psikiyatristine başvurmanız gerekiyor.
Karşıt olma Karşı Gelme Bozukluğu ‘nun Nedenleri Nelerdir?
Karşıt olma karşı gelme bozukluğu’nun nedenleri tam olarak bilinemiyor. Fakat ailedeki bazı davranış örüntüleri ve yetiştirilme tarzlarının neden olduğunu düşünülüyor. Ailede kural koyma ve kurallara uyma olgusu tam olarak oluşmuş olması gerekiyor. Bazı aileler kural koyma gereksinimi bile hissetmiyor. Bazılar ile çok sert kurallar koyup bunlara uymada çocukları zorlayabiliyor. Başka bir konu ise konulan kuralların uygulanmasındaki tutarsızlık sorunu, Anne uyguluyor, Baba kuralları çiğniyor ya da çiğnenmesine müsade ediyorsa, burada bir tutarsızlık söz konusudur. Kuralları uygulamadaki disiplinin ceza, bağırma ya da tehditle sağlanması uygun değildir. Kurallar mutlaka tutarlı olarak uygulanmalı ve aile kuralları oluşturulma aşamasında tüm aile bireyleri katkıda bulunmalıdır. Aile olarak ortak kanıyla oluşturulmuş kurallara içselleştirilmesi daha kolay olacağı için kurallara uyma davranışı artacaktır. Aile bireylerinin birbirine karşı saygısı ve sevgisi de önemlidir.
Yapılan araştırmalar gösteriyor ki, Karşıt olma karşı gelme bozukluğu tanısı koyulmuş çocukların aileleri incelendiğinde, en azından bir ebeveyn kendi kişisel sorunları nedeniyle, çocuklarla yakın duygusal ve fiziksel olarak yakın ilişkide değildir. Ayrıca en az bir ebeveyn kendi ilişkilerinde muhalif tavırlar sergileyerek çocuğa yanlış model olmaktadır.
Peki Nasıl Üstesinden Gelinebilir?
Öncelikle bir uzmanın yardımıyla ailedeki sorunlar üzerine gidilmelidir. Özellikle ebeveynler arasındaki sorunlar çözülmelidir. Çocuk anne ve baba arasında yaşanan en ufak tartışmayı bile kendileri üzerine alırlar. Çocuklar bu kavgaya kendisi neden olduğunu düşünebilir. İyi bir çocuk olamadığı için anne babasının kavga ettiğini ya da bu sorunları yaşadığını düşünebilir. Çocuk ailede yaşanan tüm sorunları bu şekilde yanlış yorumlayıp benliğinin zarar görmesine neden olabilir. Aile bireyleri birbirine saygı duymalı, sorunların çözümünde mantıklı çerçevesinde davranılmalı, sözlü ya da fiziksel bir münakaşa ve şiddet kesinlikle olmamalıdır. Ailenin sorunları çözme yöntemi çok önemlidir. Gergin bir ortamda, sürekli sorunların şiddet ve münakaşa ile çözüldüğü ortamda büyüyen bir çocuk, hem çocukluk döneminde hem de yetişkinlik döneminde sadece karşıt olma karşı gelme bozukluğu değil, daha çeşitli çok çeşitli sıkıntılar yaşaması olasıdır.
Unutmayın sizden onlara kalabilecek en önemli miras, sağlıklı bir kişiliktir.
Çocuklarda Alt Islatma sorunundan bahsettiğimiz yazımıza buradan ulaşabilirsiniz.
Kaynakça:
American Psychiatric Association (APA) DSM–IV-TR
