Merhaba, bu yazıda çocuklarımızda çeşitli nedenlerden ötürü ortaya çıkan alt ıslatma yani bilimsel kaynaklarda geçen ismiyle enürezis durumundan bahsedeceğiz.
Normal şartlarda gelişim dönemlerine paralel olarak çocuk, Freud’un anal dönem diye nitelendirdiği ortalama 2-4 yaşları arasında tuvalet eğitimini alıp idrarını kontrol edebilme yetisine sahip oluyor. Ancak bu yetiye ve biyolojik olgunluğa erişmesine rağmen bazı çocuklarımız istemsiz ve tekrarlayan biçimde altlarını ıslatabiliyorlar. Bu da mesanenin kontrolünü sağlayamadıkları için oluyor.
Enürezis durumu üç şekilde ortaya çıkabiliyor
1. Nocturnal: Genelde en yaygın görülen, bizlerden bu konuda yardım isteyen ailelerimizin çocuklarında da sıkça görülen, sadece gece alt ıslatma durumudur.
2. Diurnal: Sadece gündüzleri alt ıslatma olarak nitelendirdiğimiz, kaygı veya çocukların oyuna dalmasıyla nadir ortaya çıkan alt ıslatma türüdür.
3. Nocturnal ve Diurnal: Tahmin edebileceğiniz üzere hem gece hem gündüz alt ıslatma ile kendini gösteren tiptir.
Peki çocuklarımız neden alt ıslatma problemi yaşar?
Bu durum ortaya çıktığında öncelikle fizyolojik, biyolojik, genetik faktörlerin bir rolünün olup olmadığını netleştirmek adına bir sağlık kuruluşuna, doktora görünmekte fayda var. Mesane kaslarının işlevi konusunda bir problem olabilir. Böyle bir durumsa hastanede tedavi planı hayata geçirilebilir. Araştırmalar anne babalarda geçmişte böyle bir durum var olmuşsa çocukta da görülme riskinin fazla olduğunu ortaya koyuyor. Ancak muayene, doktor kontrolü, sağlık tetkiklerinden sonra herhangi bir fizyolojik sorun bulgusuna rastlanmamışsa işte o zaman psikolojik, psikososyal faktörlerin etkisinden söz edebiliriz.
Nedir bu psikososyal faktörler?
*Ev ortamındaki gerginlik.
*Anne-baba arasında yaşanan çatışmalara çocuğun doğrudan veya dolaylı şahit olması.
*Yeni bir kardeşin doğumu ve çocuğun artık ikinci plana atıldığını, dışlandığını hissetmesi.
*Kreş gibi, okul gibi ilk defa alışık olduğu bir ortamdan farklı, yabancı bir ortama girme.
*Aile içerisinde şiddet, hastalık, ölüm gibi olayların oluşturduğu stres, kaygı gibi nedenler genişletilebilir, çocuğun hissetiği huzurluk ve zorlanma durumu esastır.
Anne baba olarak ne yapabiliriz?
Söz konusu durum yeni bir kardeşin doğumundan ileri geliyorsa, haliyle küçük kardeşin üzerine fazla titreme eğilimimiz oluyor. Öyle olunca çocuk küçük kardeşi kıskanıyor, kendisiyle artık ilgilenilmediğini görüyor ve kaybettiği sevgiyi tekrar elde edebilmek için regresyon, gerileme dediğimiz bebeklik dönemindeki davranışlara yöneliyor. Alt ıslatma da bunlardan biri. Bu durumda sevgi ve ilgi dengesini sağlamak çok önemli.
Evdeki anne-baba gerilimi de bu durumu tetikliyor ve çocuk tepkisini altını ıslatarak gösteriyor olabilir. Huzurlu, çocuğun ilgi ve sevgi gördüğü, ihtiyaçlarının karşılandığı bir ortamın durumun üstesinden gelmede rolünün büyük olduğunu rahatlıkla söyleyebiliriz. Bunun geçici bir durum olduğunu da ekleyelim. Normalde kendiliğinden düzelir; ancak hem ailenin yaşamını olumsuz yönde etkileyen hem de çocuğun özgüvenini zedeleyen bir durum olduğu için daha kısa sürede aşılabilmesi adına danışanlarımızda işe yarayan önerilerimiz olacak.
Çocuğa yönelik neler yapılabilir?
*Çocuğa bu durumun geçici olduğu anlatılmalı, eğer isterse başarabileceğini anlayıp motive olması sağlanmalı.
*Çocuğun düzenli bir uyku saati bulunmalı, mümkünse her gün aynı saatte yatağa girmeli.
*Uyumadan en az (iki) 2 saat önce sıvı alımı durdurulmalı, asitli içeceklerden uzak durulmalı.
*Çocuğun hangi saatte idrarını bıraktığı birkaç gün takip edilip tespit edilmeli ve o saatten tahmini yarım saat önce çocuk uyandırılmalı ve tuvalete gitmesi sağlanmalı. Tuvalete giderken ayık, bilinci açık olmalı, tuvalete gidip idrarını yaptığının farkında olmalı. Işıkları açabilirsiniz.
*Bez bağlamanız her ne kadar sizin işinizi kolaylaştırsa da çocukta bu durumun üstesinden gelmesini zorlaştıran bir rehavet oluyor. Nasıl olsa bez var diye idrarının geldiğini fark etse de tuvalete gitme ihtiyacı hissetmiyor. O yüzden biraz sakin ve sabırlı olun. Yatak kirlendiyse çocuğa da temizlik için yardım fırsatı verin, sakın ama sakın söylenmeyin, kızmayın.
*Haftanın günlerinin yer aldığı bir çizelgeye altını ıslattığı günler için sembolik bir bulut veya yağmur resmi (sticker, simge vs.), kuru kalabildiği günler içinse bir yıldız veya güneş resmi yapıştırması çocuğu kuru kalma konusunda güdüleyebiliyor. Haftanın sonunda güneşlerin sayısı fazla ise çocukla önceden belirlediğiniz, onu mutlu eden bir etkinlik veya ödül kolaylaştırıcı olacaktır. Verdiğiniz sözü mutlaka tutmanız burada önem arz ediyor.
Yine de türleri, nedenleri farklılık gösterdiğinden dolayı imkanınız varsa bir uzman eşliğinde ve plan dahilinde ilerlemenizde fayda görüyoruz.
Bu yazımızda çocuklarda alt ıslatma sorununa değindik. Anaokulu seçiminde dikkat edilmesi gereken hususlardan bahsettiğimiz yazımıza buradan ulaşabilirsiniz.
