Stres Nedir ve Stresle Nasıl Baş Edilir?

Bu yazımızda Stres nedir? Stresin belirtileri nelerdir? Stresle başa çıkma yolları nelerdir? sorularına cevap vereceğiz. Stres ; organizmanın değişen ve o an başa çıkamayacağını düşündüğü herhangi bir duruma karşı verdiği tepkidir. Hayatımızdaki bu değişiklik olumlu ya da olumsuz olabilir. Stres, organizmanın değişen ya da değişecek olan duruma verdiği tepkidir.

Stresin Belirtileri Nelerdir?

Stres aslında bir savunma mekanizmasıdır. Organizma kendini değişecek olan ya da istenmeyen duruma hazırlamak için uyarı vermektedir. Hormonlarınız yükselir, vücudu tehlikeli durumu hazırlamak için organlarımız uyarılır.

Birçok belirtisi var fakat burada sizi ayrıntılarla sıkmak yerine daha belirgin olanlardan bahsetmek istedik. Kalp atışlarımız hızlanır, terleme başlar, vücut ısımız artar, kaslarımız gerilir, tüm duyularımız keskinleşir. Tehlikeli duruma ya da olaya daha iyi odaklanırsınız ve vereceğiniz tepki süresi azalır. Mesela köpekle karşılaştınız, stres yaşadığınızdan dolayı daha hızlı koşarsınız duyularınız daha açık olur.

İyi Stres Nedir?

İyi Stres Nedir; Stres yaşadığınız durumları aslında gelişim sağlama fırsatı olarak görebilirsiniz. Şuradan izleyebileceğiniz video ile ne demek ne istediğimi daha iyi anlayacaksınız. Stres belirli bir düzeyde kaldığında, kişinin gelişim ilerleme ve bir şeyler yapma gerekliliği içine sokar. Sınavla ilgili hiç stres ve kaygı yaşamayan bir insanın ders çalışmaya başlaması beklenemez. Videoda bahsedildiği gibi kabuklarınız sizi rahatsız etmiyorsa gelişim arayaşına girmezsiniz.

Kronik Stres Nedir ve Zararları Nelerdir?

Fakat Günlük hayatınızda bu tür stres durumları ile sık sık karşılaşıp bunları aşamayacak duruma geldiğinizde ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir. Kronik hale gelmiş stres nerdeyse vücudumuzdaki bütün sistemleri bozabilecek kapasitededir. Değişen ya da değişecek olan durum her neyse insanın yaşayacağı uyum sürecinde yaşadığı uzun süreli stres vücudumuzda birtakım duygusal ve fiziksel rahatsızlıklar ortaya çıkarabilir.

• Depresyon
• Kilo Problemleri
• Bağışıklık sistemini zayıflatan hastalıklar
• Cilt Hastalıkları ( Egzama )
• Üreme Sorunları
• Psikolojik Ağrılar
• Kalp Hastalıkları
• Sindirim Problemleri
• Uyku Problemleri
• Zihinsel Sorunlar
• Hafıza Problemleri

Strese Neler Sebep Olur?

Stresin birçok nedeni olabilir. Her insan için farklı nedenlerden bahsedilebilir. Yorucu bir iş hayatı, çocuk bakımı, aile ilişkileri, sınavlar, aşırı beklenti altına girmek, evlenme süreci, yeni bir ev araba alma süreci, değişen ya da değişecek organizmanın uyum sağlaması gereken her durum olabilir.

Fakat sanılanın aksine stresi oluşturan durumun kendisi değil bizim durumu değerlendiriş şeklimizdeki bilişsel hatalardır. Yani olaylara bakış açımız diyebiliriz. Bu düşünme şeklimizi değiştirerek stresimizi azaltabiliriz.  Genellikle yaşam, olaylar vr kişiler hakkında otomatik, mantıksız düşünceler çerçevesinde kötümser çıkarımlar yaparız. Bu da kendimizi değersiz hissetmemize dolayısıyla strese neden olur. İleri düzey kronik stres ise depresyona neden olabilir.

Strese Neden Olan Hatalı Düşünme Biçimleri

Stres Nedir sorusunun cevabını vermeye çalıştık. Şimdi stresi oluşturan hatalı düşünme biçimlerinden bahsetmek istiyorum.

Ya Hep Ya Hiç Türü Düşünme

Her şeyi ya siyah ya beyaz olarak düşünmek. Mesela bir işi mükemmel yapamayacaksam, hiç yapmasam daha iyi düşüncesi strese neden olur ya da yapmaktan vazgeçersiniz. Mükemmel olmak zorunda değilsiniz. Sadece olabildiğince iyi olmaya bakın.

Aşırı Genelleme

Tek bir olaydan hareketle bütüne yönelik olumsuz düşünceler üretmek, örneğin sadece bir sınavda başarısız olup, zaten ben başarısız bir öğrenciyim, insanım demek. Size sadece bir defa kaba davranan herhangi bir insan hakkında ” zaten kaba saba iğrenç bir adam ondan nefret ediyorum” düşüncesi örnek olarak verilebilir. Bir arkadaşınıza derdinizi anlatıyorsunuz ve sizi anlamadığını hissettiniz bunun üzerine “zaten hiç kimse beni anlamıyor” demek de aşırı genellemeye örnek verilebilir

Zihinsel Filtre

Olaydaki tek bir olumsuz ayrıntıyı bulup, ona tıkılıp sanki bütün olay olumsuzmuş gibi davranmak. Mesela sunum yapan bir öğrencinin takıldığı tek cümleye odaklanıp başarısız bir sunum yaptığını düşünmesi. Bir damla mürekkebin bir bardak suyu bulandırdığı gibi tüm olayı olumsuz algılamak.

Olumluyu Geçersiz Kılmak

Olumlu olayların şu veya bu nedenlerle geçersiz kılınması durumu mesela sabah bugün çok şık olmuşsunuz diyen bir iş arkadaşınızın aslında sadece kibarlık yapmaya çalıştığını düşünmeniz örnek olarak verilebilir.

Sonuçlara Atlama

Ortada yeterli kanıt olmadan kesin olumsuz bir değerlendirme yapmak. Sabah sizin yanınızdan geçen müdürünüzün selamınızı almaması sonucunda zaten sizi sevmediğini hep ters davrandığını düşünmek. Oysaki sizi görmemiş veya fark etmemiş olabilir. Daha bir işe başlamadan zaten ben başarısız olurum, yapamayacağımı biliyorum gibi düşünceleri de örnek olarak verebiliriz.

-Meli -Malı Cümleleri

Kendinize sürekli şunu şöyle yapmalıydım, bunu böyle yapmalıydım gibi zorunluluklar yaratıyorsanız bunlar stres kaynağı olabilir. Kendinizi bırakın nasıl yapabiliyorsanız öyle yapın. Hatanız varsa düzeltirsiniz. Mükemmel olmak zorunda değilsiniz.

Aşırı Büyütme ya da Aşırı Küçülme

Başınıza gelen iyi olayların önemini küçültüp, kötü olayların önemini aşırı büyütmektir. Çok güzel bir yemek yapmışsınızdır fakat tuzunu az koymuşsunuzdur. Baktığınız zaman tuzunun az olması küçük bir ayrıntıdır. Ama siz o ayrıntıyı büyütüp iğrenç bir yemek yaptığınızı düşünürsünüz.

Etiketleme ya da yanlış etiketleme

İnsan hata yapan bir varlıktır. Herkes hata yapar. Hata yaparak gelişen bir yapımız var. Sizin yaptığınız bir hata sizi beceriksiz yapmaz, aksine bunu telafi etmek için bir fırsat verir. Matematikte bir konuyu anlayamamış olabilirsiniz, bu sizi başarısız bir öğrenci yapmaz, size o konuyu öğrenmek için bir fırsat sunar. Kendinizi başarısız ya da beceriksiz olarak etiketlemek yerine sorunu gerçekçi olarak tanımlayıp çözüme ulaşmak yararlı olacaktır.

Kişiselleştirme

Sorumlusu olmadığınız olayın sorumluluğunu üzerinize alınmayın. Anne Babası boşanmak üzere olan çocuklarda, çoğunlukla çocuk sorumluluğu üzerine alarak boşanma nedeninin kendisi olduğunu düşünür.

Stresle Nasıl Başa Çıkacağım?

Tüm yapmanız gereken şey içinizdeki eleştirel, nutuk çeken içsesi kapatmanızdır. O içses tarafından mantıksız, çarpıtılmış düşünceleriniz, kendini istismar etmekten başka bir işe yaramıyor. Bu içsel ses size gerçek olmayan bir değersizlik duygusu hissettiriyor. Bundan kurtulun.

Stresli ya da Üzgün Olduğunuzda şu üç önemli adımı hatırlayın.

1. Hatalı düşünme biçimlerinizi ve olumsuz otomatik düşüncelerinizi fark edin ve bir yere yazın.
2. Yukarıdaki bilişsel çarpıtmaların listesini tekrar okuyun, hangi çarpıtmaları kullandığınızı ve nasıl abarttığınızı fark edin.
3. Bilişsel çarpıtmaların, kendinizi hor görmenizi sağlayan düşüncenin yerine daha nesnel bir düşünce yerleştirin. Bunu yaptıkça daha iyi hissedecek, değersizlik ve stres duygunuz kaybolacak.

Stresle Başa Çıkmak için Başka Neler Yapılabilir?

Stresi Nasıl Azaltabiliriz , Stresle nasıl mücadele edebiliriz. Aşağıdaki bilgiler umarım size yardımcı olacaktır.

Fiziksel Egzersiz Yapın

Bir sporla uğraşmak, spor olmasa temiz bir havada yürüyüş yapmak stresinizi azaltır ve ruh halinizi düzeltir.

Ertelediğiniz şeylerin listesini yapın ve bunları zamanlayarak yapın.

Ertelediğiniz işler birikmiş ödevler size stres kaynağı olarak geri döner. Aslında işi yapmak stresinden çok daha kolaydır ama bir türlü başlayamayız. u tür işlerin bir listesini yapıp, bu işleri küçük parçalara ayırarak yapıyoruz. Göreceksiniz ki işe başlayınca gerisi çorap söküğü gibi gelecek.

Arkadaşlarınızla iletişim Kurun

Stresli ve rahatsız olduğunuz durumlarda güvendiği, sevdiği arkadaşlarıyla sohbet etmek stresi yaratan hormonların seviyesini düşürebilir.

Tatile Çıkın.

İmkanınız varsa tatile çıkın, yeni yerler görün, yeni insanlar tanıyın, yeni anılar edinin. İnsanın bu şekilde sosyalleşmesi stres seviyesini azaltacaktır.

Hobilerinizi Geliştirin

Yeni hobiler edinmek beynimizin farklı alanlarını harekete geçireceğinden stres seviyenizi düşürür. Depresyona girme riskinizi azaltır.

İç sesiniz ne kadar evden çıkma desene de siz ona inat tersini yapın

İçinizde sürekli “boşver yapma, dışarı çıkıp ne yapacaksın, yürüyüş yapınca ne faydası olacak, insanlarla sohbet etmenin manası yok zaten beni anlamıyorlar” diyen bir ses olacak. Siz o sese inat tersini yapın. Galip geldiğinizde ve bunun işe yaradığını göreceksiniz.

Sağlıklı beslenin.

Yediğiniz yiyecekler ruh halinizi iyileştirebilir ya da kötüleştirebilir. İşlenmiş gıdalar, hazır gıdalar stresinizi tetikleyen hormonların seviyesini artırırken, taze meyve sebze, yüksek proteinli gıdalar, omega 3 yağ asitleri içeren gıdalar azaltabilir.

Duyularınızı Harekete geçirin.

Bazıları yüksek sesle müzik dinlemekten hoşlanır. Bazıları sakin bir yerde kahve içmekten. İyi bir film izlemek, ya da güzel bir yemek yemek insanı mutlu edebilir. Sizi mutlu eden şeyi bulun ve yapın.

Sosyal Destek Almak

Arkadaş, aile, sosyal gruplar gibi destek sistemleri strese karşı verilen savaşta elinizi güçlendirebilir.

Profesyonel Destek Alın

Uzun süren kronik stres durumlarında mutlaka bir uzmana danışıp gerekli tedaviyi uygulamak gerekiyor. Hayatımızın kalitesini düşüren daha ciddi hastalıkların nedeni olabilecek stres göz ardı edilmemelidir.

Stres Nedir ? sorusuna cevap vermeye çalıştık. Yorum ve görüşlerinizi aşağıdaki bölüme yazabilirsiniz.

Eğer bu yazımızı beğendiyseniz Sosyal Fobi Nedir? isimli yazımıza göz atmak isteyebilirsiniz.

Stresle başa çıkmada egzersizler de oldukça yararlıdır. İsterseniz Sınavdan önce uygulayabileceğiniz 7 gevşeme tekniği isim yazımızı okuyabilirsiniz.